زن را باید به عنوان نیمی از جامعه ی بشری که از آغاز خلقت همتای مرد آفریده شده مورد توجه قرار داد و او را از حقوق همسان با مردان برخوردار کرد که فقط در صدد بیان حقوق زنان و شخصیت آنان به عنوان همسر شایسته در احادیث اسلامی به ویژگی هایی برخورد می کنیم که توجه به آنها سودمند است.
۱/ خوش اخلاق

اخلاق و رفتار نیک و برخورد شایسته با شوهر از صفات خوب یک همسر شایسته است. شخصی حضور امام صادق علیه السلام رسید و عرض کرد: همسرم که بسیار با من همراه و موافق بود، فوت شده و تصمیم به ازدواج مجدّد گرفته ام.

حضرت فرمود: اگر ناچار هستی (همسری انتخاب کنی) دقّت کن چه کسی را به عنوان شریک برای زندگی ات انتخاب می کنی و می خواهی او را در مال و اسرارت شریک و مطلع سازی و چه کسی را شریک دین خود می کنی؟ کسی را انتخاب کن که خوشنام (مؤمن) بکر (دوشیزه) و دارای حسن رفتار و اخلاق شایسته باشد.

۲/ یار و غمخوار در دین و دنیا باشد 

در حدیث امام صادق علیه السلام به صفات دیگری نیز توجه شده است که فرمود: «فأمرئة ولود، ودود، تعین زوجها علی دهره، لدنیاه و آخرته، ولا تعین الدّهر علیه؛(۱) خانمی باشد بکر (شوهر نکرده باشد) ، فرزند بیاورد (عقیم و نازا نباشد) . مهربان باشد (خون گرم، خوش طبع) باشد، شوهر را در کار روزگار چه دنیایی و آخرتی و دینی کمک کار و یار باشد و هیچ گاه سختی بر او تحمیل نکند (مشکلات زندگی را افزایش ندهد، مشکل زا نباشد) .»

۳/ زن خوب از طلا بهتر است 

امام رضا علیه السلام فرمود: زن گردنبند مرد است. پس دقت کن که چه نوع گردنبندی را بر خود آویزان می کنی؟ زن دارای قیمت نیست نه خوب آن و نه بد آن ؛ زیرا بد آن از خاک هم بی ارزش تر است و خوب آن هم قیمت ندارد؛ زیرا از طلا هم بهترند و چیزی معادل قیمت آنها نیست.

۴/ پاکدامنی و شوهر دوستی 

رسول خدا (ص) فرمود:

«انّ خیر نسائکم الولود، الودود، العفیفة، العزیزة فی اهلها الذّلیلة، مع بعلها، المتبّرجة مع زوجها، الحصان علی غیره، الّتی تسمع قوله و تطیع امره و اذا خلی بها بذلت له ما یرید منها؛(۲)

بهترین زنان شما آنهایی هستند که شوهر دوست باشند، پاکدامن باشند، در خانواده خودشان عزیز و با احترام باشند؛ ولی در برابر شوهر،کوچک و تسلیم او باشند. عشق باز با شوهر و پاکدامن با بیگانه باشند، از شوهر حرف شنونده باشد، فرمان شوهر را اطاعت کند و هرگاه با شوهر خلوت کردند، دربست در اختیار او باشد (از لذت بردن شوهر جلوگیری نکند) .»

ده ویژگی برای زن خوب در حدیث فوق بیان شده است که مایۀ گرمی زندگی می شود.

۵/ خوش بو وکدبانو 

امام رضا علیه السلام در حدیث دیگری در صفات زن خوب فرمود:

«خیر نسائکم الطّیّبة الرّیح، الطّیِبة الطّبیخ، الّتی اذا انفقت انفقت بمعروف و اذا امسکت امسکت بمعروف فتلک عامل من عمّال الله و عامل الله لا یخیب و لا یندم؛(۳) بهترین زنان شما کسی است که خوش بو باشد، خوش طبخ باشد (غذای خوب و خوشمزه بپزد)، در زندگی و خرج خوش سلیقه باشد، اسراف کار و ولخرج و خسیس و نظر تنگ نباشد. زنی که دارای صفات نیک باشد. از کارگران خدا به حساب می آید و هرگز از لطف خدا ناامید و از کرده خود پشیمان نمی شود.»

۶/ صبور و سپاسگذار 

در حدیث دیگری آمده است:

«خیر نسائکم الّتی ان اعطیت شکرت و ان منعت رضیت؛(۴)

بهترین زنان شما کسی است که هرگاه به خواست او عمل شود، تشکّر کند و هرگاه از رسیدن به خواسته اش جلوگیری شود ناراحت نشود، بلکه خوشنود و راضی باشد.»

۷/ امانت دار

امام باقر علیه السلام از رسول خدا (ص) نقل کردند که فرمود: خداوند فرموده هرگاه بخواهم خیر دنیا و آخرت را به فرد با ایمان بدهم، به او دلی خاشع و خدا ترس عطا می کنم و زبانی ذاکر که به یاد خدا باشد. بدنش را در مقابل بلا صبور کنم و همسر با ایمان به او بدهم که چون به او نگاه کند، شادمان گردد و مال و ناموس او را در غیاب شوهر حفظ نماید.

۸/ آرامش زندگی

قرآن کریم، نتیجه ازدواج را آرامش زندگی می داند چنان که فرمود: «خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الیها» ؛(۵) برای شما از بین خودتان همسرانی آفریدیم که مایه آرامش شما باشند.

امام صادق علیه السلام نیز زن خوب را مایه آرامش زندگی می داند، آنجا که فرمود: «ثلاثة للمؤمن راحة... و امرئة صالحة تعینه علی امر الدّنیا و الآ خرة... ؛(۶) سه چیز مایه آرامش مؤمن است؛ از جمله همسر شایسته ای که در کار دنیا و آخرت، کمک کار شوهر باشد.»

۹/ بهتر از هزار مرد 

رسول خدا (ص) فرمود:

«المرأة الصّالحة خیر من الف رجل غیر صالح؛(۷)

زن شایسته و با ایمان از هزار مرد نا صالح بهتر است.»

۱۰/ سعادت مردان

رسول خدا (ص) همسر شایسته را سعادت مرد می داند:

«من سعادة المرء الزّوجة الصّالحة؛(۸)

از سعادتمندی مرد، داشتن همسر خوب و شایسته است.»

و فرمود:

«خیر متاع الدّنیا الزّوجة الصّالحة؛(۹)

بهترین بهره مندی دنیا و آخرت داشتن زن خوب است.»

۱۱/ گذشت از مهریه

مهریۀ زیاد از نظر اسلام پسندیده نیست، امّا در اسلام خانمی که مهریه خود را به شوهرش ببخشد، مورد تقدیر و تمجید قرار گرفته است.

علی علیه السلام فرمود: هر خانمی مهریۀ خود را به شوهرش ببخشد، بابت هر مثقال طلا که ببخشد، خداوند به او مزد آزاد کردن یک بنده را عطا می فرماید. همچنین فرمود: سه دسته از زنان هستند که خداوند عذاب قبر را از آنها برداشته و با فاطمه علیه السلام محشور می گرداند؛ زنی که بر بد اخلاقی شوهرش صبر کند؛ زنی که بر بدرفتاری شوهر صبر کند و زنی که مهریه خود را به شوهرش ببخشد.

پي نوشت

(۱) . مستدرک، ج۱۴، ص۱۶۵ .

(۲) . وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۲۸ .

(۳) . اصول کافی، ج۵، ص۳۲۵ .

(۴) . بحارالانوار، ج۱۰۰، ص۲۳۹ .

(۵) . سوره روم، آیه ۲۱ .

(۶) . المحاسن، ج۲، ص۶۱۰ .

(۷) . ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۷۵ .

(۸) . اصول کافی، ج۵، ص۳۲۷ .

(۹) . مستدرک، ج۱۴، ص۱۴۹ .